februaro 2023

Kun la partopreno de kvin personoj el Eŭropo kaj la klopodo de unu el Afriko sukcesis la kvintaga testa eksperimento de Esplora Instituto de Esperantologio. La teknologio, egala al Zoom sed tute senpaga, bone funkciis, kaj la lekcioj estis facile aŭdvideblaj. La kursoj havis konkretajn sekvojn, ekzemple por la verkata “Gramatiko de la esperanta lingvo”.

“Mi lernis multon kaj de kolego Alessio Giordano kaj pri distanca instruado” diras c-ano Giorgio Silfer, “kaj mi komprenas ke mi restis antaŭ la pandemia epoko: probable, se mi lekcius ankoraŭ en eŭropa universitato, mi demisius, ĉar mi preferas instrui en Afriko per blanka kreto kaj nigra tabulo. Certe mi pretas daŭrigi en EIE kiel kunordiganto de la katedro pri beletristiko, sed aliaj docentoj gvidos la kursojn.”

De post la definitiva retiriĝo de Claude Gacond, kun formala adiaŭa kunveno 19 novembro 2022, CDELI ne plu havas arkiviston. Tiun ĉi profesian postenon devus okupi persono kun katalogista kapablo kaj planlingvistika kompetento, aldone loĝanta en Ĉaŭdefono.

Ĉu tia persono ekzistas? Eble jes, sed ne je la samaj kondiĉoj de sensalajra volontulo, kiel s-ro Gacond. Ĉu CDELI povus salajri tian profesiulon, almenaŭ duontempe? Probable ne.

CDELI ne havas juran personecon; ĝi estas specifa fako de la urba biblioteko, el kies buĝeto tamen ne venas financado. Tiucele antaŭ kelkaj jaroj estis fondita la societo “Amikaro de CDELI”, sed ĝiaj rimedoj (nur el kotizoj kaj donacoj) ŝajnas tro limigitaj.

La delegacio de la Kapitulo atingis hieraŭ Burundion kaj tuj eklaboris, renkontante la lokajn stabanojn, nome la vicadministranton de Afrika Esperanto-Instituto, la vicprezidanton de Islama Esperanta Klubo (la prezidanto loĝas ankoraŭ en Turkio) kaj la prezidanton de Societo Internacia de Paco Universala (SIPU): ĉiuj tri establoj de longe aliĝis al la Pakto.

Kun la lasta, sen. Frederiko Nimubona, okazis interparolo dum kiu prezentiĝis du proponoj, kiuj fariĝos projektoj se la direkta komitato de SIPU aprobos ilin. Tial sen. Nimubona promesis kunvoki la komitaton ĉi-monate, por ke la vickonsulo pri financoj kaj la vickonsulino pri internaj aferoj povu diskuti kun la komitatanoj.

La staĝo celanta selekti kadrojn por la Esperanta Civito en Afriko komenciĝis hodiaŭ sub la gvido de c-ano Giorgio Silfer. La trejnado envolvas partoprenantojn ankaŭ el Eŭropo: “La restado en Burundio estas tre utila por mia interkultura formado” deklaris c-ino Manuela Blanco. Ŝi estas tre impresita de la Tanganika Esperanto-Domo kaj de la lingva nivelo de la afrikaj gekolegoj.

“Esence la staĝo celas respondi al tri demandoj: Ĉu daŭrigi? Kun kiuj? Kiel?” sintezas la trejnisto. “El la staĝo rezultos diversaj postenoj, kadre de Afrika Esperanto-Instituto kaj de la Afrika legacio de la Esperanta Civito.”

La 9a Lingva Kolokvo de Kultura Centro Esperantista (Ĉaŭdefono, 28 aprilo — 1 majo 2023) proponas tri eminentajn prelegontojn, nome d-rojn Alessio Giordano, Sebastien Moret kaj Giorgio Silfer.

La unua, kiu ĵus gvidis sukcesan kurson pri fonetiko ĉe la eksperimenta testo de Esplora Instituto de Esperantologio, estas invitita prezenti la rezultojn de tiu kurso aplike en la kunverkata “Gramatiko de la esperanta lingvo”.

La kunverkanto, d-ro Giorgio Silfer, pritraktos socilingvistikan temon: “Ŝiboleto kaj konotacio en diversaj esperantlingvaj medioj”. En Esperantio la maniero saluti, la voktitolo, la toponimio, la tradukemo de personaj nomoj kaj tiel plu varias laŭ medioj kaj epokoj: c-ano Silfer estas esploranta tion.

La jarkolekto de “Heroldo de Esperanto” ekis per la januara numero, en kies unua paĝo la ĉefartikolo raportas pri korupto en la EU-Parlamento, lige interalie al la ĵusa monda futbalturniro, la unua kiu utiligis ankaŭ nian lingvon: la frunta artikolo rakontas pri la evoluo de la lingva hierarkio, kie ĉi-kaze la rusa perdis sian postenon, ŝajne favore al esperanto.

La ŝultra artikolo okupiĝas pri la kvanta (kaj foje eĉ kvalita) fiasko de la telematikaj surogatoj de la internaciaj esperanto-aranĝoj: “Ĉu ree kongresi virtuale? Ne, dankon!”, diras la titolo; tamen la debato ne estas finita, nur komencita.

Movoj kaj anstataŭoj en la pariteta branĉo de la Civita Parlamento: se forumano ne partoprenas en la okazanta staĝo por la formado de stabanoj, li riskas perdi sian postenon. Tiu estas jam la kazo de la delegitoj de UEDU: Unio Esperantista por la Disvolvo de Uviro hodiaŭ anstataŭigis c-anon Espoir Kasati per c-ano Sylvestre Mogumbekere, kiu apudos c-anon Kuluba Mbomba.

Pliaj anstataŭigoj koncernos aliajn paktintojn en Afriko, ĝis la fino de la nuna mandato. La vickonsulino pri internaj aferoj iom post iom renkontas ĉiujn kadrojn en Burundio. La koncernaj establoj decidas mem pri siaj reprezentantoj.

La estraro de Societo Internacia por Paco Universala (SIPU) kunsidis hodiaŭ ĉe la Tanganika Esperanto-Domo, sub la prezido de sen. Frederiko Nimubona. Partoprenis ankaŭ du membroj de la Kapitulo, kiuj fakte alportis al la paktinta establo diversajn proponojn.

“La strategio por la establoj kun alvokiĝo en specifa kampo (pacifismo en la kazo de SIPU) celas transnaciigon. Tio ankaŭ signifas havi neesperantistan tegmenton, apud la Esperanta Civito,” klarigas sen. Giorgio Silfer, vickonsulo pri financoj.

Post la konsultiĝo kun la Kapitulo, la estraro de SIPU decidis peti akreditivon ĉe Bureau International de la Paix. Sekvos projektoj kadre de tiu reto de pacifismaj organizoj, kie SIPU reprezentus la Civiton.

Pli kaj pli laŭtaj protestoj ene de la Universala pro la orientiĝo de ties estraro akcepti la inviton de la landa asocio gastigi UKon en Tanzanio: la opozicion gvidas la uranisma fronto, kiu grandparte koincidas kun la eksa burokrataro, tre kritika kontraŭ la nuna UEA, precipe tra la nordeŭropa retgazeto funkcianta kiel neoficiala voĉtubo de eksdirektoro Osmo Buller.

Endas rimarki, ke la interna opozicio al prezidanto Duncan Charters kaj lia majoritato koloriĝas ankaŭ politike: la samaj akre kondamnas la pekinisman pozicion de Roterdamo pri la milito en Ukrajno. Tiurilate, la Junulara diverĝis de la “maljunulara”, adoptante per negranda komitata plimulto la pozicion de Eŭopa Unio, per kies subvencioj TEJO (mal)vivas…

Pro la trista “akcidenta” mortigo de Mahsa Amini, la tuta mondo nun pli konscias pri la situacio de virinoj en orientaj landoj. Ŝi estis deŝirita floro per la manoj de la “morala polico” kies instruo de regularo pri la celinda bono kaj pri la devoj, malrespektas kaj tute ne kongruas kun la homaj rajtoj.

Mahsa bedaŭrinde famiĝis pro sia terura morto, sed post ĝi eksplodis en Irano, kie la virinoj laŭleĝe valoras la duonon ol viro, femina revolucio, kiam la virinoj ne eltenante plu tian situacion iris surstraten kaj bruligis la vualojn kiel simbolo de protesto, alfrontante minacojn kaj monrtpunojn. Ankaŭ viroj kiuj ne konsentas pri tiu mistrakto apogis tiun virinan ribelon, kaj ankaŭ ili riskis la vivon kaj en kelkaj kazoj estis mortigitaj fare de la aŭtoritatoj.