oktobro 2023

La Kapitulo de la Esperanta Civito kunsidis fizike en Rozoj 2-3 oktobro 2023, sub la prezido de la Vickonsulo, Giorgio Silfer. Senkulpiĝis la Konsulo, daŭre konvaleska. Alestis la Blanka grupestrino, invitita.

La Kapitulo estis informita pri la vidpunkto ricevita el niaj afrikaj geparlamentanoj rilate la puĉojn en Afriko kaj la kreskanta malamo al Francio. Ili aŭ evitas alpreni starpunkton aŭ apogas la puĉistojn: certe la postkoloniismo agonias, sed kio poste?

Pri multlingveco en internaciaj institucioj la Kapitulo aprobis la rekomendon ne subskribi dokumenton nur unulingvan, kaj traduki la subskribitan al esperanto por la Kapitulo, se inter la lingvoj ne situas la franca. Tio jam kongruas kun la art. 6, par. 2 de la Konstitucio.

La estraro de la Universala, kiun la ĵusa kongreso en Torino premis al decido ene de malpli ol monato, prokrastadas la aprobon de AKSO, la grandioza retejo kiu kostis jam centmilon da eŭroj, plejparte pro salajro al unu persono.

Manko de aprobo ne estas jam definitiva malaprobo, sed la prognozo ne favoras. Simple la ideo pri tia retejo apartenas al strategio (ellaborita de Humphrey Tonkin kaj transprenita de Mark Fettes) kiu ne plu aktualas. Vidu en “Lingvo kaj Popolo” 2006, p. 102-103.

La rezulto de la baloto por la Parlamento de Slovakio konfirmas la dividon de Eŭropo en du frontoj diverĝe orientitaj kaj politike kaj more. Unuflanke situas la Uniemaj, aliflanke la EU-skeptikaj suverenemuloj. La unuaj subtenas la militan engaĝon favore al Ukrajno, inkluzive de embargo kontraŭ Rusio; la duaj bremsas pri tiu engaĝo kaj kontraŭas la embargon. Teorie la unuaj estas pli fidelaj al NATO, sed ĝuste la duaj pli pledas por NATO-defendo kontraŭ la rusa najbaro (Pollando unuavice). Inter NATO-landoj ekster Eŭropa Unio, Britio aliĝas kun Usono al la unua fronto, dum Turkio ambiguas.

Kadre de festivalo pri historio, la Esperanto-Grupo de Bolonjo kaj Itala Fervojista Esperanto-Asocio organizas seminarion pri la temo “Kio okazis en julio 1980 en Raŭmo: esperanto inter fina venko kaj komunuma sento”, sabaton matene 21 oktobro 2023. La aranĝo disvolviĝos en la itala kaj estas anoncita en la retejo de la landa asocio de UEA; pri neniu prelegonto aperas informo, sed la sola aktiva bolonjano kiu subskribis la Manifeston de Raŭmo estas d-ro Norberto Saletti.

La antifeminisma politiko de la pola registaro, prezidata de Jaroslav Kaczynski, mobilizis virinojn baloti kaj kontribuis al la malvenko de la dekstrema kaj suverenisma partio reganta la landon jam dum ok jaroj. “Leĝo kaj Justeco” (PiS) restas la unua partio, sed perdis multajn voĉojn kaj tre malprobable sukcesos formi ankoraŭ novan registaron, certe ne unukoloran.

Kontraŭe la opozicio kreskis ĉie: per la moderuloj de la eŭropisma “Civita Platformo” (Ko), gvidata de Donald Tusk; per liaj aliancanoj “Lewica” (maldekstremaj); per la centristoj de “Tria Vojo”. Se ili akordiĝus, ili formus koalicion kiu metus la finan punkton al la ĝishieraŭa majoritato.

Okaze de la arĝenta jubileo de la Pakto la Civita “banko” nuligis ĉiujn ŝuldojn de afrikanoj pro mikrokreditoj, krom du. La ŝuldoj plejparte devenis el la aĉeto de libroj, kiujn ne ĉiuj partoprenintoj en Afrikaj Esperantologiaj Semajnoj (AfrES) pagis komplete al la koncerna konto en burundia bankofilio. Kondiĉo por ĝui la forviŝon de la ŝuld(et)oj estas, ke la ŝuldant(in)o voĉdonis (ne gravas por kiu kandidatlisto) okaze de la lasta baloto por la Senato de la Esperanta Civito (2019).

La du restantaj ŝuldantoj estas la eksa Konsulino en Kamerunio (pro pasporta kosto), ne voĉdoninta, kaj voĉdoninta kongolandano, kies relative granda ŝuldo pro entreprena investo estis tamen reduktita, helpe pro grava kirurgia operacio.

Laŭ propono de la Vickonsulo, la Kapitulo fermos la Okcidentan Legacion en Bruselo, antaŭ la fino de 2023. La fermon tute ne kaŭzas manko de financaj rimedoj, ankaŭ ne manko de konstanta personaro: la Kapitulo kore dankas la nekonstantajn helpantojn en Belgio. La legacio estas fermota proteste kontraŭ Eŭropa Unio; la motivoj de la protesto estas esence tri.

La unua estas la rifuzo pri akreditivo por nia informa organo ĉe la gazetara servo de la EU-Parlamento. La dua estas la malrespekto fare de EU-instancoj pri la EU-Reglamento n-o 1, laŭ kiu la angla ne rajtas plu esti oficiala lingvo de Eŭropa Unio. La tria estas la orientiĝo de EU, kaj specife de la Komisiono, akcepti la aliĝpeton al EU faritan de ŝtatoj en milita stato.

Per 500 voĉoj poraj, 21 kontraŭaj kaj 24 sindetenaj hodiaŭ la Parlamento de Eŭropa Unio, prezidata de la malta deputitino Roberta Metsola, aprobis nedevontigan rezolucion kiu firme kondamnas la terorismajn atakojn de la palestina armita partio Hamas kaj agnoskas al Israelo la rajton defendis sin, en la respekto de la humaneca internacia juro. Krome ĝi petas la tujan liberigon de la kaperitoj fare de Hamas.

La apogo al Israelo reliefas per la aserto ke “la terorisma organizo Hamas estas eliminenda”. La rezolucio mildiĝas petante humanecan paŭzon kaj deklarante ke ataki civilajn personojn kaj infrastrukturojn, inkluzive de aktivuloj por Unuiĝintaj Nacioj, estas grava malrespekto de la internacia juro.

Trista novaĵo epilogas ĉe la Internacia Semajno de la Esperanto-Biblioteko kaj Arkivo. Ĝin komunikas preskaŭ plorante c-ano Lennart Svensson el Esperanto-Garden, kie oni stokis (aŭ stakis) amason da libroj el diversaj fontoj, unuavice la biblioteko de Sveda Esperanto-Federacio.

Teamo de SEF-anoj kolektas librojn por transporti ilin al loko, kie ili estos eliminitaj per fajro. Inter la titoloj estas la sveda-esperanta vortaro de profesoro Ebbe Vilborg kaj la dulingva dramo de Alfred Nobel, kiun profesia tradukisto esperantigis. Tiu ĉi verko estas vendata al vizitantoj ĉe la Nobel-muzeo en Karlskoga.

“Mi ĵus rimarkis, ke miaj mesaĝoj ne plu aperas en la listoj UEA-membroj kaj Landa Agado. Ĉu io misfunkcias ie?” enketis togolandano Koffi Gbeglo ĉe koncernata helpanto en Eŭropo. La roboto komunikis la forbaron en la itala (anstataŭ la franca), kiu estas la denaska lingvo de tiu helpanto, nun rezidanta en Londono.

Ricevinte la tradukon, c-ano Gbeglo insistis: “Ĉu vi pensas ke tio estas ĝusta kaj justa? Al kiu la Afrika Komisiono de UEA adresis la peton? Kiu subskribis nome de la Afrika Komisiono? Mi demandas, ĉar mi portos la aferon al ia arbitracia instanco. Se io okazas nebona, oni devas unue juĝi la aferon kaj konigi la verdikton, antaŭ ol sankcii.”