Pri la Esperanta Civito oni parolos 29 decembro 2023 matene en Wiesbaden dum jubilea Novjara Renkontiĝo, danke al prezento de la bildromaneto “Esperantio vivas” fare de sen. Giorgio Silfer, Vickonsulo. Li klarigos la ideon utiligi komikson por informi pri la esenco kaj estonteco de tiu nova kaj unika subjekto, kaj pri la pozitiva efiko de tiu metodo. Ekzempleroj de la verko (desegnita de sen. Tihomir Lovriĉ) estos je dispono de la publiko.

La prelegonton (kiu preferas la difinon de diskutanto ĉi-foje) enkondukos s-ro Lu Wunsch-Rolshoven, ĉefa organizanto de NR, lastatempe dungita de la Universala kiel responsulo pri (nemovada) komunikado.

Tradicia donaco por s-ro Claude Gacond en la ĉi-jara Tago de la Esperanta Kulturo: interesan libron alportis c-ino Perla Martinelli, prezidanto de Kultura Centro Esperantista, kaj sen. Giorgio Silfer, vicprezidanto de Pro Esperanto. Temis pri la sola vizito kiun la 92-jara eksdirektoro de KCE ricevis precize la 15an de decembro.

S-ro Gacond vivas nun en kadukulejo de Ĉaŭdefono post grava akcidento, kiun li suferis ĝuste dum sia lasta naskiĝtago: bedaŭrinde la kruroj ne plu bone subtenas lin. Lia edzino loĝas aŭtonome ankoraŭ en la hejma vilao.

La naturamika Esperanto-Domo (la sola esperantista sidejo en Malago) festis la Tagon de la Esperanta Kulturo je la 15a de decembro 2023, kun la partopreno de pluraj geamikoj, inkluzive de longe forestintaj el esperantlingva medio kaj de aliaj venintaj eĉ el foraj andaluzaj urboj. Ĉio pasis strikte en la lingvo de Zamenhof, inkluzive de kvizo gvidata de Jaime el Kolombio, ĝuste pri la vivo kaj verkaro de la Majstro.

La feston organizis sen. Manuela Blanco, sekretario de Esperanta Naturamikaro, kaj malfermis s-ro Juan Garcia del Rio, prezidanto. La naturamikoj retroviĝos en la unua labora ĵaŭdo de januaro, por sia semajna renkonto. La Asembleo de ENa estas proponita por 14 marto 2024.

La lasta kunsido de la Kapitulo en 2023 hodiaŭ subtenis la proponon de la plej aĝa kapitulano, nome la Unua Vickonsulo, konfidi delegojn al nova vickonsulo, c-ano Ruben Fernandez. Li transprenas de vickonsulo Giordano la delegon pri bibliotekoj kaj arkivoj; rilate al ĉi-lasta, li okupiĝos pri la deliktorikorda informosistemo, necesa por aktivigi la direktivon pri sekureco en publikaj aranĝoj. La meza aĝo de la Kapitulo estas nun 53, signife malpli alta ol dum la antaŭa parlamenta mandato.

La Kapitulo decidis prokrasti plian fortigon de la Registro, per la proponita nomumo de vicmatrikulisto kiu okupiĝu pri la biografia fako. Kun ĝojo ĝi konstatis la pretan tekston de la statuto de Civila Esperanta Servo, kiu fariĝos sendependa establo post du monatoj.

La roterdama mistero konsistis el manko de respondo al la demando: kial en la Universala spezkalkuloj kaj buĝetoj konstante deficitas, spite al la manko de dungoj, aŭ pagendaj salajroj? La Komitato de UEA ĵus ricevis respondon kiu ne estas respondo, nome la anoncitaj deficitoj ne estas deficitoj. Tio kolerigis iujn, kiuj sentas sin dupitaj, sed la malkovro de la vorto “prestidigitado” preskaŭ erotike kontentigis ilin, unuavice Karleton Kiunivelan…

La Tago de la Esperanta Kulturo alportas negativajn novaĵojn pri niaj arkivoj kaj bibliotekoj. Ili fontas el telematika debato dum la ĵusa Virtuala Kongreso organizita de UEA, registrita en formala protokolo. La plej ŝoka el ili venas el Anglio.

Edmund Grimley Evans, prezidanto de Esperanto-Asocio de Britio, kiu posedas bibliotekon Montagu Butler en Barlastono (dekmilo da unuoj), anoncis ke EAB planas detrue bitigi la plej grandan parton danke al profesia firmao. Jen dua aŭtodafeo, post tiu okazonta en Svedio. En UEA oni preferas kredi, ke ĉiuj verkoj troviĝas en aliaj kolektoj kaj ke neniu unikaĵo brulos, kvankam sen pli da rete konsulteblaj katalogoj oni ne povas certi pri tio.

La Komitato decidis proponi al la Asembleo de Kultura Centro Esperantista liston de dek personoj honorotaj en memortabulo interna al la Esperanto-Domo. Temas pri la personoj kiuj heredigis al KCE (aĉetanto) sian bonhavon ĉe Gastejo Edmond Privat (vendanto), aŭ alimaniere finance partoprenis por garantii la savon de la iama Domo Naville por la esperanta popolo, en 1999.

Ili estas David Buhlmann, Lucienne Dovat, Anna Gerber, Emeline Jayet, Gertrude Jehle, Mathilde Luethi, Jeanne Mamin, Claude Piron, Betty Spalinger, Giorgio Silfer.

La rekapitalizo de la Universala per vendo de la roterdama domo daŭre prokrastiĝas (baldaŭ du jarojn). Samtempe spezkalkuloj kaj buĝetoj konstante deficitas, spite al la manko de dungoj, aŭ pagendaj salajroj.

La rezultoj de 2021 kaj de 2022 estis minimume deficitaj, praktike en egaleco. Tio esperigis por la postaj jaroj, sed la 2023a registrus deficiton de pli ol 50.000 eŭroj, kaj la buĝeto 2024 anoncas truon de 45.000 eŭroj. La mistero de Nieuwe Binnenweg estas tamen klarigebla, almenaŭ parte.

Detalan analizon pri la situacio de Kultura Centro Esperantista faris la Komitato dum sia kunsido en la Esperanto-Domo, 9 decembro 2023, sub la prezido de c-ino Perla Martinelli, en ĉeesto fizika de ĉiuj gekomitatanoj kaj invitita revizoro, krom unu virtuala alesto.

La 75a datreveno de la Universala Deklaracio pri la Homaj Rajtoj bedaŭrinde atestas kiel fora estas la kompleta apliko de tiu fundamenta dokumento. Jure tion klarigas la fakto ke ĝi ne estas devontiga teksto. Eĉ en Esperantio la homaj rajtoj estas menciitaj preterpase en la statutoj de la plej gravaj asocioj. Esceptas la Esperanta Civito, kiu ne estas asocio, sed strukturiĝas kiel subjekto de internacia juro. La artikolo 5 de ĝia konstitucio donas al la Deklaracio devontigan valoron: “La leĝoj kaj normoj de la Civito estas prioritate kongruaj al la Universala Deklaracio pri la Homaj Rajtoj, proklamita la 10an de decembro 1948.”

“Hodiaŭ la mondo estas fragmentita politike, kaj tro ofte fiaskas trakti la kaŭzojn radike de konfliktoj. Ni devas ensalti kaj liveri helpon por savi vivojn. Temas pri vastigo de la fondocelo de Unuiĝintaj Nacioj (…) Savi estontajn generaciojn el la vipo de milito”, ĵus deklaris Martin Griffiths, diplomato kiu ĉe UN gvidas la agadon pri humanitara kaj urĝa helpo.

Kadre de la ĝenerala privatigo, per adjudikoj aŭ fordonacoj, de la ankoraŭ ekzistantaj servoj de la Universala, estintus oportune transformi la libroservon en firmaon, kun sidejo ĉiam en Nieuwe Binnenweg 176. La firmaon gvidus (kaj kunposedus) la nuna libroservestro. UEA, kiel sola similaĵo de la orienteŭropa ekonomio, ja spertas la saman evoluon de la tieaj konzernoj post la granda mutacio de la 1990aj.

Sed tio ne estas plu realigebla, ĉar la domo estas vendata kaj vakigota. Cetere, jam ekzistas decido: transloki la libroservon al Slovakio, zorge de E@I. Sed se tio ne realiĝus, kiu alternativo eblus? Ni kuraĝas proponi.